کتاب Discourse Analysis

کتاب Discourse Analysis نوشته‌ی Gillian Brown و George Yule از انتشارات Cambridge بوده و در مجموعه‌ی زبان‌شناسی قرار دارد. کتاب Discourse Analysis خواننده را با رویکردها و اصول و فنون بحث و گفتگوهای کلامی آشنا کرده و چگونگی استفاده از فرم‌های مختلف زبانی در مکالمه را به طور واضح تشریح می‌کند.

هدف اصلی این بررسی، آگاهی از چگونگی استفاده از هر زبانی در مکالمه می‌باشد. تفاوت اساسی در تجزیه-تحلیل گفتمان و زبان‌شناسی در این است که در تجزیه و تحلیل گفتمان به‌جای توجه به ساختار متن (مبحث مورد توجه در زبان‌شناسی) به ویژگی‌ها و جنبه‌های روان‌شناختی و اجتماعی یک فرد توجه دارد.

بسیاری از زبان‌شناسان، تحلیل گفتمان را نقطه مقابل تحلیل متن می‌دانند. به اعتقاد این افراد تحلیل گفتمان، تحلیل ساختار زبان گفتاری (گفتگوها، سخنران‌ها، مصاحبه‌ها) و تحلیل متن شامل تحلیل ساختار زبان نوشتاری (مقاله‌ها، داستان ها، گزارش‌ها) می‌باشد.

تجزیه و تحلیل در رشته‌های مختلفی چون انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی، شعر، زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی، رشته‌های علوم انسانی و نیز علوم اجتماعی تاثیرگذار است.

در کتاب تحلیل گفتمان مجموعه شرایط اجتماعی، زمینه‌ی وقوع متن، گفتار، ارتباطات غیر کلامی و رابطه‌ی ساختار و واژه‌ها به صورت کلی بررسی شده است. کتاب Discourse Analysis در سال 1983 به چاپ رسیده و در آن، نویسندگان مروری کلی بر رویکردهای مختلف و متنوع در مطالعه گفتمان دارند اما درنهایت، روش خود را بر اساس رشته‌ی زبان‌شناسی بنا می‌کنند.

ساختار کتاب Discourse Analysis

کتاب Discourse Analysis دارای هفت بخش است که هر بخش به بررسی یک مبحث در مورد تجزیه و تحلیل گفتمان می‌پردازد.

• بخش اول مقدمه‌ای درباره‌ی کتاب، کاربرد و فرم‌های مختلف زبانی به تشریح مطالبی می‌پردازد.
• بخش دوم به نقش و کاربرد متن در تفسیر مفاهیم تجزیه و تحلیل گفتمان پرداخته و مباحثی در مورد معناشناسی و کاربردشناسی به مخاطبان ارائه می‌دهد.
• بخش سوم در مورد موضوع محتویات تحلیل گفتمان در متون مختلف، مطالبی را تشریح کرده است.
• نحوه‌ی نگرش سخنرانان در تحلیل گفتمان در بخش چهارم ارائه شده است.
• بخش پنجم به بررسی اطلاعات و ساختار داده‌های تحلیل گفتمان می‌پردازد.
• در بخش ششم مطالبی در ارتباط با منبع‌گرایی در متن و کلام مطالبی ارائه شده ‌است.
• بخش هفتم در مورد هماهنگی در تفسیر تحلیل گفتمان و افزایش قدرت کلام و گفتمان می‌باشد.

همچنین منابع استفاده شده در قسمت پایانی کتاب Discourse Analysis لیست شده‌اند.

درباره‌ی علم زبان‌شناسی:

زبان‌شناسی (یا به انگلیسی: Linguistics) علمی است که به مطالعه و بررسی روشمند زبان می‌پردازد.

در واقع، زبان‌شناسی می‌کوشد تا به پرسش‌هایی بنیادی همچون: «زبان چیست؟»، «زبان چگونه عمل می‌کند و از چه ساخت‌هایی تشکیل شده‌است؟»، «انسان‌ها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؟»، «زبان آدمی با سازوکار ارتباطی دیگر جانوران چه تفاوتی دارد؟»

مطالعات زبان‌شناسی مانند بسیاری دیگر از علوم، به دو شاخه‌ی‌ نظری و کاربردی تقسیم می‌شود. زبان‌شناسی کاربردی، حوزه‌ای بینارشته‌ای بوده که بخش‌هایی از مطالعات زبانی را دربرگرفته و تمرکز آن‌ها بر کاربرد زبان است.

زبان‌شناسی کاربردی، برعکس زبان‌شناسی نظری که زبان را به شکل انتزاعی بررسی می‌کند، مشکلات واقعی مرتبط با زبان و راه‌حل‌های آن‌ها را تحلیل کرده و بر کاربران زبان و شیوه‌هایی که آن‌ها زبان را به کار می‌برند، تاکید دارد.

برخی از حوزه‌های علمی زبان‌شناسی کاربردی عبارتند از آموزش زبان، زبان‌شناسی حقوقی، روان‌شناسی زبان، جامعه‌‌شناسی زبان، عصب‌شناسی زبان و فرهنگ‌نویسی.

زبان‌شناسی نظری به تدوین الگوهای دانش زبانی می‌پردازد. حوزه‌های اصلی در زبان‌شناسی نظری شامل نحو، واج‌شناسی، صرف و معناشناسی هستند. اگرچه آواشناسی معمولاً ارتباط تنگاتنگی با واج‌شناسی دارد، اما مثل حوزه‌هایی همچون جامعه‌شناسی زبان و روان‌شناسی زبان، خارج از حوزه‌ی زبان‌شناسی نظری قرار می‌گیرد.

زبان‌شناسی نظری همچنین در پی تبیین همگانی‌های زبان -Linguistic universal یا Linguistic universals- است.

فردینان دو سوسور –زبان‌شناس و نشانه‌شناس سوئیسی– در تعیین موضوع زبان‌شناسی چنین گفته است: “تنها هدف حقیقی زبان‌شناسی آن است که زبان را از درون و برای خود مورد پژوهش قرار دهد.” معنای این سخن آن است که زبان‌شناسی، زبان را همان گونه که هست و همان گونه که پدیدار می‌شود مورد بررسی قرار می‌دهد.

بنابراین، پژوهشگران همچنان که در هیچ علمی نمی‌توانند ماهیت آن علم را تغییر دهند، در این عرصه نیز این امکان تغییر ماهیت زبان‌شناسی وجود نداشته و از این رو، پژوهشگران این حوزه نباید به سمت جوانب مورد پسند خود جهت‌گیری کرده یا جوانب دیگر زبان‌شناسی را بر اساس سلیقه‌ی خود کم اهمیت یا بی‌ارزش جلوه دهند.

کتب مرتبط با کتاب Discourse Analysis:

• Psycholinguistics a resource book for students
• The Research Manual: Design And Statistics For Applied Linguistics

برای مطالعه‌ی توضیحات تکمیلی در مورد کتاب Discourse Analysis اینجا کلیک کنید.