راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی

راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی

انجام پژوهش در زمینۀ زبان‌شناسی مانند بسیاری از علوم جاری و تجربی در رشته‌های گوناگون، نیازمند اطلاعات دقیق و پیگیری روش‌های ویژه است. انجام هر پژوهش اگر براساس موازین خاص صورت نپذیرد، از درجۀ اعتبار خارج است و بر نتایج آن نمی‌توان تکیه کرد. نویسندگان کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی، محتوای کتاب را برای دانشجویان و دانش‌پژوهان زبان‌شناسی و زیر شاخه‌های آن بسیار ضروری می‌دانند و بر این عقیده‌اند که نارسایی‌ها در این زمینه حتی در دانشگاه‌های معتبر نیز مشهود است. هرچند هدف اصلی از نوشتن کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی را بهره‌گیری دانشجویان در مقاطع تحصیلی بالا دانسته‌اند، با وجود این بهره‌گیری، مفاد آن را به دانش‌آموزان دبیرستانی توصیه می‌کنند.

ساختار و ویژگی‌های کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی

کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی، در نوزده فصل عمده تنظیم شده است که هر فصل آن بخش‌های دیگری را نیز زیر‌مجموعۀ خود دارد. در هر فصل، گذری مختصر بر واژه‌های کلیدی عرضه شده، موضوعات متنوعی برای انجام پژوهش‌های زبان‌شناسی ارائه گردیده است. مباحث کتاب به شرح زیر است:

• فصل یک، مسیر پژوهش را مشخص سازید: زمینۀ پژوهش خود را معین کنید/ چه موضوعاتی قابل پژوهش هستند؟/ چه زمینه‌ای را برای پژوهش انتخاب کنیم؟/ چه کسی باید راهنمایی پژوهش ما را بر عهده بگیرد؟/ چه انتظاراتی را باید برآورده سازیم؟/ مرحلۀ آماده‌سازی/ زمان‌بندی/ مرحلۀ طرح‌ریزی/ چارچوب نگارش پژوهش/ استفاده از منابع/ ردیابی کتاب‌ها و آثار در کتابخانه‌ها/ منابع الکترونیکی/ سایت‌های اینترنتی/ صاحب‌نظران/ منابع داده‌پردازی/ بسامد واژه‌ها/ فرهنگ لغات و واژه‌نامه‌ها/ ویژگی‌های محقق و پژوهشگر/ یک اثر پژوهشی چگونه اثری است؟/ بازنویسی پیشینۀ پژوهش/ پروژه‌های منحصراً نظریه بنیاد و…
• فصل دو، روانشناسی زبان: کتاب‌ها و مجلات علمی معتبر در این ارتباط/ موضوعات اصلی و ایده‌هایی برای انجام‌دادن پروژه‌ها/ ابهام واژگانی و ابهام ساختاری/ جمله‌های مقلوب/ لغزش‌های نوشتاری/ زبان و تفکر/ زبان‌پریشی/ خط‌پریشی و خواندن پریشی/
• فصل سه، فراگیری زبان مادری و روند رشد آن: رویکردهای پژوهشی در این زمینه/ کتاب‌های درسی و مجلات علمی معتبر/ مجله‌های علمی/ حساسیت سنجش کودکان/ نکاتی که باید در رویارویی با کودکان مدّنظر داشته باشید/ فراگرایی و فروگرایی/ واژه‌شناسی در کودکان/ موانع رشد زبانی/ رشد مهارت در مکالمه/ زبان پرستار/ فرایند رشد نوشتن و خواندن
• فصل چهار، یادگیری، فراگیری زبان دوم: واژگان فنی/ کتاب‌های درسی و مجله‌های علمی معتبر/ انگیزش/ خط مشی‌های آموزش زبان/ نقش یادگیری زبان در یک کشور بیگانه/ دو زبانگی و چند زبانگی/ زبان بینابینی، واکاوی خطاها و واکاوی مقابله‌ای
• فصل پنج، ساختار و معنی: کتاب‌ها و مجله‌های علمی معتبر/ موضوعات بنیادی و پروژه‌ها/ استعاره و مجاز/ ساختار جمله/ واژه‌ها در حالت واگسست و در با هم آیی/ نظام ساخت‌واژی/ نشانه‌گذاری
• فصل شش، شیوۀ پیدایش متون و تفاوت آنها در صورت‌های نوشتاری و گفتاری: انگاره‌های آوایی درون متن/ انتخاب‌های واژگانی در درون متن/ ساختارهای دستوری درون‌متنی/ نقش بینافردی متون/ زبان رسمی و زبان غیررسمی/ اصالت متن/ متن گفتاری/ گفت‌و‌گوهای نوشته و نانوشته/ پیامک‌های الکترونیکی
• فصل هفت، جامعه‌شناسی زبان: واژگان و مفاهیم پایه و بنیادی/ کتاب‌های درسی و مجلات علمی عمده/ رویکردهای کمی/ شبکه‌های اجتماعی/ رویکردهای کیفی
• فصل هشت، زبان و جنسیت: تفاوت در تعامل کلامی و سبک کاربرد زبانی/ توجیه تفاوت در کلام زنان و مردان/ تفاوت‌های جنسیتی بین لهجه و لحن/ مقولۀ تغییر جنسیت در تحقیقات زبان‌شناسی/ گرایش‌های موجود نسبت به زنان و مردان
• فصل نه، لهجه و گویش زبان: زبان‌ها و گویش‌های ایرانی/ گویش‌های مرکزی ایران/ گویش‌های پامیری/ گویش‌های دیگر ایرانی/ گردآوری اطلاعات و داده‌ها/ صورت‌های منفی/ اسم/ افعال/ مقایسۀ لهجه‌های غیر اهل زبان/ دنباله‌های پرسشی
• فصل ده، اطلاعات و داده‌های شنیداری و ویدئویی: داده‌های طبیعی/ موانع اخلاقی و قانونی/ کیفیت/ بدیهیات
• فصل یازده، زمینه‌های تجربی: آزمون شنونده‌ها/ ساختار مفهومی/ فرایند پژوهش/ وسایل و تجهیزات لازم/ طراحی آزمایش/ عملکرد یکسان در شرایط متفاوت/
• فصل دوازده، پرسشنامه‌ها، مصاحبه‌ها و گروه‌های کانونی‌شده: آزمون‌شونده‌ها/ اطلاعات فردی، محرمانه‌بودن و ناشناخته‌ماندن/ محدودیت‌های نقل به مضمون/ شیوه‌های گوناگون کسب اطلاعات لازم/ طراحی پرسشنامه/ اجرای مرحلۀ ارسال پرسشنامه/ مصاحبه
• فصل سیزده، روش مشاهده و پژوهش‌های موردی: مطالعات مشاهده‌ای/ مطالعات موردی/ بهره‌برداری از یافته‌ها/ چگونه مقدمات برگزاری یک پژوهش موردی را فراهم آوریم؟
• فصل چهارده، رعایت نکات اخلاقی: سیاست‌ها و راهبردهای اخلاقی/ تفاوت بین رازداری، سرّی نگه‌داشتن و گمنامی
• فصل پانزدهم، شیوۀ واج‌نویسی و آوانویسی: واج چیست؟/ تفاوت بین واج‌نویسی و آوانویسی/ فهرست واج‌های زبان فارسی
• فصل شانزدهم، ثبت اصوات به‌صورت نوشتاری: نوبت‌گیری‌های طولانی/ نشان‌دادن و علامت‌گذاری نواخت و آهنگ کلام/ رخدادهای بیرونی و تصادفی
• فصل هفدهم، استفاده از رایانه در پژوهش‌های زبان‌شناختی: پیکرۀ زبانی چیست؟/ چگونه از پیکرۀ زبانی استفاده کنیم؟ چگونه پیکرۀ زبانی را آماده سازیم؟
• فصل هجده، آمار و نقش آن در پژوهش: آمار توصیفی و محاسبات پایه/ داده‌های کیفی/ داده‌های اسمی/ داده‌های ترتیبی/ رهنمودهای آماری
• فصل نوزده، چگونه باید به مراجع و منابع رجوع بدهیم؟: هدف از ذکر منابع و مراجع چیست؟/ رهنمود‌های پایه‌ای و بنیادی/ مرجع را چگونه قید کنیم؟ / تفاوت بین مراجع و کتابنامه

برخی از ویژگی‌های کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی:

• منابع کتاب: یکی از ویژگی‌های خوب این کتاب این است که در هر فصل به معرفی مقالات و منابع مهم می‌پردازد و پژوهشگران می‌توانند از آنها برای بالابردن دانش زبان‌شناسی خود استفاده کنند.
• مخاطبان: مخاطبان این کتاب، دانشجویان رشتۀ زبان‌شناسی، روش‌شناسی و تحقیق، پژوهشگران، اساتید و علاقه‌مندان به این حوزه هستند.
• نگاه انتقادی و تحلیلی: نویسنده تنها به نقاط قوت کتاب نمی‌پردازد، بلکه چالش‌ها و کاستی‌های هر نظریه را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.
• کاربرد علمی پژوهش: کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی، برای درک بهتر مخاطب، مثال‌های کاربردی و عملی زیادی از نحوۀ انجام پژوهش‌های زبان‌شناسی می‌زند.

کتب مرتبط با کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی

• مباحث ضروری و بنیادین زبان شناسی مقدماتی
• مطالعه بررسی زبان ویرایش هفتم
• برای خواندن توضیحات تکمیلی کتاب راهنمای پژوهش در مقوله‌های زبان‌شناسی کلیک کنید.