The Haiku Handbook

هایکو چیست؟

هایکو نوعی شعر بسیار کوتاه است که از روزگار کهن در ژاپن رواج داشته است. این نوع شعر که معمولا چند کلمه طول دارد، حال و هموایی شرقی داشته و معمولا درباره‌ی تجربه‌ی لحظه‌ی اکنون و بزرگداشت آن نگاشته می‌شود.

هایکوهای سنتی، بسیار کوتاه هستند، آنها ممکن است در یک، دو یا سه خط نگاشته شده باشند. طول هر خط هایکو می‌تواند به 17 هجا برسد اما هایکوی مدرن معمولا دربرگیرنده‌ی سه خط شعر بدون قافیه است که به ترتیب شامل پنج، هفت و پنج هجا می‌شوند.

گذر سریع لحظه‌های زندگی الهام‌بخش این نوع شعر کوتاه است به طوری که به نظر می‌رسد ژاپنی‌ها با کوتاه نگه داشتن طول شعر، کوتاهی زمان اکنون را منعکس می‌کنند. هایکو لحظه‌ای ست که اتفاق می‌افتد و پایان می‌گیرد.

به تصویر کشیدن تصویر لحظه، کاریست که هایکو انجام می‌دهد و به همین دلیل هایکوها معمولا به زمان حال نوشته می‌شوند.

هایکو سنتی ژاپنی از سه عبارت kireji، cutting word و kigo تشکیل شده است.  شعرهای هایکو در ابتدا به hokku معروف بوده و بعد به مرور زمان به عنوان شعر مستقل معرفی شدند.

این سبک، تا قرن نوزدهم در جهان غرب ناشناخته باقی مانده بود. اولین بار درسال 1905، ترجمه‌ای از هایکوهای ژاپنی به زبان فرانسه ارائه شد. انتشار این ترجمه، آغاز محبوبیت هایکو میان جامعه‌ی اهل ادب اروپا بود.

از سال 1905 هایکوها به سرعت توسط شاعران غربی به زبان‌های اروپایی برگردانده شدند.  اندکی بعد و با ظهرو ادبیات مدرن قرن بیستم، هایکو مورد توجه شاعران و نویسندگان اروپایی قرار گرفت و تبدیل به منبع الهامی غنی از تصاویر ناب شد.

هایکو با ورود به اروپا، به دلیل تفاوت‌های زبانشناختی میان زبان ژاپنی و زبان‌های اروپایی، دستمایه‌ی تغیرات گوناگونی شد و شاعران غربی نیز به نگارش هایکو دست زدند و این موضوع خود باعث ایجاد دگرگونی سبک نگارش هایکو و پیدایش هایکوهای مدرن شد.

بعضی از شاعران غربی مانند جک کرواک به ساختار خطی و هجایی هایکو وفادار نمانده و ساختار را به نفع تصویر تغییر می‌دهند.

با وجود تمام دگرگونی‌ها، هایکو همچنان سبکی قدرتمند برا توصیف لحظه‌ی حال است.

هایکو از خواننده دعوت می‌کند تا تجربیات خود را به یک زبان مشترک با دیگران به اشتراک بگذارد.