Discourse Analysis 2nd Edition

درباره‌ی رشته‌ی زبان‌شناسی

زبان‌شناسی (یا به انگلیسی: Linguistics) علمی است که به مطالعه و بررسی روشمند زبان می‌پردازد. در واقع، زبان‌شناسی می‌کوشد تا به پرسش‌هایی بنیادی همچون: «زبان چیست؟»، «زبان چگونه عمل می‌کند و از چه ساخت‌هایی تشکیل شده‌است؟»، «انسان‌ها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؟»، «زبان آدمی با سازوکار ارتباطی دیگر جانوران چه تفاوتی دارد؟»، «کودک چگونه سخن‌گفتن می‌آموزد؟»، «زبان بشر چگونه تکامل یافته‌است؟»، «زبان‌ها چه قرابتی با یکدیگر دارند؟»، «ویژگی‌های مشترک زبان‌های جهان کدامند؟»، «انسان چگونه می‌نویسد و از چه راهی زبان نوشتاری و گفتاری را واکاوی می‌کند؟»، «چرا زبان‌ها دگرگون می‌شوند؟» و… پاسخ گوید.

مطالعات زبان‌شناسی مانند بسیاری دیگر از علوم، به دو شاخه‌ی‌ نظری و کاربردی تقسیم می‌شود. زبان‌شناسی کاربردی، حوزه‌ای بینارشته‌ای بوده که بخش‌هایی از مطالعات زبانی را دربرگرفته و تمرکز آن‌ها بر کاربرد زبان است. زبان‌شناسی کاربردی، برعکس زبان‌شناسی نظری که زبان را به شکل انتزاعی بررسی می‌کند، مشکلات واقعی مرتبط با زبان و راه‌حل‌های آن‌ها را تحلیل کرده و بر کاربران زبان و شیوه‌هایی که آن‌ها زبان را به کار می‌برند، تاکید دارد.

برخی از حوزه‌های علمی زبان‌شناسی کاربردی عبارتند از آموزش زبان، زبان‌شناسی حقوقی، روان‌شناسی زبان، جامعه‌‌شناسی زبان، عصب‌شناسی زبان و فرهنگ‌نویسی.

زبان‌شناسی نظری به تدوین الگوهای دانش زبانی می‌پردازد. حوزه‌های اصلی در زبان‌شناسی نظری شامل نحو، واج‌شناسی، صرف و معناشناسی هستند. اگرچه آواشناسی معمولاً ارتباط تنگاتنگی با واج‌شناسی دارد، اما مثل حوزه‌هایی همچون جامعه‌شناسی زبان و روان‌شناسی زبان، خارج از حوزه‌ی زبان‌شناسی نظری قرار می‌گیرد. زبان‌شناسی نظری همچنین در پی تبیین همگانی‌های زبان -Linguistic universal یا Linguistic universals- است.

فردینان دو سوسور –زبان‌شناس و نشانه‌شناس سوئیسی– در تعیین موضوع زبان‌شناسی چنین گفته است: “تنها هدف حقیقی زبان‌شناسی آن است که زبان را از درون و برای خود مورد پژوهش قرار دهد.” معنای این سخن آن است که زبان‌شناسی، زبان را همان گونه که هست و همان گونه که پدیدار می‌شود مورد بررسی قرار می‌دهد. بنابراین، پژوهشگران همچنان که در هیچ علمی نمی‌توانند ماهیت آن علم را تغییر دهند، در این عرصه نیز این امکان تغییر ماهیت زبان‌شناسی وجود نداشته و از این رو، پژوهشگران این حوزه نباید به سمت جوانب مورد پسند خود جهت‌گیری کرده یا جوانب دیگر زبان‌شناسی را بر اساس سلیقه‌ی خود کم اهمیت یا بی‌ارزش جلوه دهند.